ما به دنبال این هستیم که یکی از خاندان اصیل شیعه را برای نسل جوان معرفی کنیم.در طول چند قرن اخیر، یکی از خاندان‌های نامدار جهان اسلام، این خاندان است که در ایران و عراق مشهورند و خدمات چشمگیری داشته‌اند. خاندان شهرستانی (شهرستان منطقه ای در اصفهان می باشد) همواره در طول تاریخ خصوصاً در چند قرن اخیر یکی از بیوت عالم پرور در میان مراکز علمی و فرهنگی مهم جهان اسلام به ویژه در عراق و ایران بوده‌اند و در دامن خود شخصیت‌هایی فقیه، عارف، حکیم و پرهیزگار پرورش داده‌اند. در این جا به شرح حال کوتاهی از برخی چهره‌های نامدار این سلسله اشاره می‌شود.

بسم الله الرحمن الرحیم

محقق پرتلاش  آیت الله سید على شهرستانى در 28 رمضان سال 1377 هجرى قمرى برابر با 1337 شمسى در شهرکربلاى معلى، در خانواده اى علمى مذهبى و از نیاى فقیه پرور بدنیا آمد.

پدر ایشان مرحوم آیت الله سید عبدالرضا شهرستانى از عالمان بنام کربلا و مادر وی فرزند

آیت الله سید محمد طاهر بحرانى از عالمان بزرگ آن دیار بود.

ایشان پس از آموختن دروس آغازین، تحصیلات خود را در حوزه علوم دینى کربلا ادامه داد و

تا پایان لمعتین به فراگیرى علوم حوزوى اهتمام ورزید.
در سال 1356 شمسى بر اثر ظلم بعثیان حاکم بر عراق به اتفاق والدین خویش کشور عراق
را به مقصد ایران ترک نموده، در شهر مقدس مشهد سکنى گزید، و تحصیلات حوزوى را
نزد بزرگان آن حوزه ادامه داد.
مکاسب را از محضر مرحوم آیت الله میرزا على فلسفى، رسائل و کفایه را در محضر آیت الله سید
حسن مرتضوى و منظومه را در محضر آیت الله سید عزالدین زنجانى فراگرفت. پس از اتمام
سطح ، در دروس خارج حضرات آیات میرزا على فلسفى ، سید ابراهیم علم الهدى، سید حسن
مرتضوى و سید حسین شمس شرکت نموده و به تقریر دروس ایشان پرداخت.
در سال 1358 در کنار شرکت در درس ها با نگارش مقالاتى چند در مجله هاى الارشاد، الجهاد،
نداء الاسلام، تراثنا، المصباح و غیره و تالیف کتاب در زمینه فقه مقارن، امامت، دفع شبهات،
لغت و علوم قرآن و حدیث و به فعالیت هاى فرهنگى بصورت متمرکز پرداخت

کتابهاى تألیفى ایشان به زبان عربى بوده و برخى از آنها به زبانهاى فارسى، انگلیسى، اردو،

و مؤسسه مؤمل در لکهنو هندوستان و اندونزى ترجمه شده است.
کتاب ایشان با نام منع تدوین الحدیث ، با پیشنهاد دکتر محمد عمارة و تصویب شیخ دانشگاه
الازهر طنطاوى به عنوان کمک درسى در دانشکده اصول دین دانشگاه الازهر قاهره انتخاب
شده است.
تالیفات:
 وضوء النبى (در 5 جلد). که  چهار جلد آن چاپ شده است.
ترجمه جلد اول آن که مربوط به بررسى هاى تاریخى است، چاپ شده است.

 منع تدوین الحدیث. ترجمه انگلیسى و فارسى آن چاپ شده و ترجمه زبانهاى ترکى ،
مالایو، فرانسوى و اردو به پایان رسیده است.

 تاریخ الحدیث و مؤثرات الهوى والموروث الجاهلی علیه. ترجمه فارسى آن به نام
جستارى در تاریخ حدیث به چاپ رسیده است.

 حی على خیر العمل الشرعیة والشعاریة (جلد اول از موسوعه الأذان). فارسى آن بنام
پژوهشى درباره اذان چاپ شده است.

 اشهد ان علیاً ولی الله بین الشرعیه والابتداع (جلد سوم از موسوعه الأذان) فارسى آن
بنام جایگاه اشهد ان علیاً ولی الله در اذان به چاپ رسیده است.

المنهج الاستدراکی النقدی فی اللغة. ترجمه فارسى آن آماده چاپ است.

من هو الصدیق ومن هی الصدیقة. ترجمه فارسى تحت عنوان تاملى در مفهوم یک
لقب و اردوى آن بنام صداقت القاب به چاپ رسیده است.

زواج ام کلثوم الزواج اللغز . ترجمه فارسى بنام معماى ازدواج ام کلثوم و اردوى آن بنام
عقد ام کلثوم چاپ شده است.

 التسمیات بین التسامح العلوی والتوظیف الأموی . ترجمه فارسى آن تحت عنوان نام
خلفا بر فرزندان امامان بن مایه ها و پیرایه ها چاپ شده است.

توثیق فقه الامامیة من الصحاح والسنن . ترجمه فارسى آن بنام با اندیشوران مسلمان
به چاپ رسیده است.

 الصلوه خیر من النوم الوجه الاخر (ترجمه فارسى آن با عنوان بانک خلافت در اذان
آماده چاپ مى باشد)

 وضوء عثمان بن عفان من النشأةالى الانتشار.

عارفا بحقکم

جمع القرآن نقد الوثائق وعرض الحقائق در 2 جلد .برگزیده کتاب سال حوزه

المصحف  المنسوب الی امیرالمومنین علی علیه السلام.

الصلاة خیر من النوم شرعة ام بدعة

تربة الحسین وتحولها الی دم عبیط

الفیة السید المرتضی فرصة للتعریف بالفقه الکلامی

کتاب های آماده چاپ:
 

موسوعة صلوة النبی (سه جزء آن آماده چاپ است)

1.جزئیت بسمله

2. قبض و ارسال

3.  آمین

تصاویری از آیت الله حاج سید علی شهرستانی

آیت الله العظمی سید محمدعلی حسینی مرعشی شهرستانی در شب دوشنبه ماه رجب 1280ق، در بیت علم وفقاهت در کربلا دیده به جهان  گشود.  وی در اوان نوجوانی به یادگیری ادبیات فارسی و عربی روی آورد و بر محتوای آن کتاب ها احاطه کافی پیدا کرد پس از آن سطح حوزه را که در آن عصر شامل معالم، قوانین، لمعهو ریاضمی شد به خوبی فرا گرفت و در کنار آن ها به یادگیری دانش های هیئت، حساب و فلسفه نیز پرداخت.

وی محضر استادان و عالمان بسیاری در شهرهای کربلا، نجف اشرف و سامرا را درک نمود و از چشمه سار معارف و کمالات اخلاقی آن بزرگان، جان تشنه خود را سیراب نمود؛

برخی از استادان و فقیهانی که بیشترین نقش را در شکل گیری شخصیت علمی و اخلاقی ایشان داشته اند عبارتند از:

1. پدرشان آیت الله سید محمد حسین شهرستانی (م 1315ق)

2. آیت الله ملا محمد فاضل ایروانی( 1306ق)

3.  آیت الله  میرزا حبیب الله رشتی (م 1312ق)

4. آیت الله  سید محمد حسن شیرازی(مجددشیرازی) (م 1312ق).

پس از در گذشت پدرش آیت الله العظمی سید محمد حسین به جای وی به امامت و مرجعیت دینی و تدریس علوم و تربیت شاگردان پرداخت؛ مقام علمی و توان بیان مطالب علمی آن بزرگوار سبب شد تا جویندگان علوم حوزوی از اقصی نقاط جهان تشیع به محضر وی حاضر شوند و از خرمن پربار علم و کمالات اخلاقی او به خوشه چینی بپردازند.

سرانجام آن عالم عامل در یازدهم ماه رجب سال 1344ق در کربلا دیده از جهان مادی فروبست و به دیدار معبود خویش شتافت. پیکر آن بزرگوار پس از تشییع، در  حرم مطهر حسینی در مقبره خانوادگی کنار مزار پدر بزرگوارش به خاک سپرده شد.

آیت الله سید محمد علی شهرستانی درمبارزه ضد استعماری روحانیت شیعه در عراق فعال بود ولذا دولت انگلیس ایشان را  همراه   با ""آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی"" و""میرزای نائینی""   به ایران تبعید کرد.

ازایشان درحدود پنجاه اثر باقی مانده است از آثارش می توان به:"تحفة المومنین " رساله عملیه فارسی "الدرة الوجیزة"در شرح "الوجیزة"شیخ بهائی."نتیجة الفکر فی الولایة علی البکر"."کنزالفوائد"هدیة المومنین"التحفة الرضویة"قبلة البلدان"الاعراضیة"محاسبة النفس"الدرالفرید"انیس المصلین"التذکرة فی شرح التبصرة"التبیان فی تفسیرغریب القرآن"فوائد الطب ومجرباته "نصرةالشریعه فی الاستنصار لمذهب الشیعه "خیرالزاد"و....اشاره نمود.

تصاویری از آیت الله العظمی سیدمحمدعلی شهرستانی

درجوانی  (حوالی سال 1314قمری)

علامه بزرگ آیت الله العظمی سید محمد حسین (ثانی) شهرستانی روز پانزدهم شوال 1255ه.ق درست یکهزار سال ودو ماه بعد از ولادت حضرت بقیه الله (ارواحنا له الفداء) در خانواده ای  فقیه پرور  دیده به جهان گشود.

پدرشان: 

فقیه گران قدر آیت الله سید محمد علی (ثانی) متوفای 13 ربیع المولود 1287ه.ق صاحب آثار ارزشمندی چون:.1الاجماعیات2.الاعتکافیه3.حجیه المظنه5.رساله فی بر الوالدین5.شرح التبصره6.رساله فی صلاه الجمعه7. کتاب الطهاره8.رساله فی قرائة الماموم غیر المسبوق9.کشکول و...

جدشان:

فقیه گران مایه آیت الله سید محمد حسین(اول) مرعشی شهرستانی متوفای بعد از 1230ه.ق صاحب آثار ارزشمندی چون:1.انیس الاخیار شرح مشکلات اخبار به فارسی 2.جلیس الابربر شرح مشکلات اخبار به عربی 3. معادن التحقیق در اصول فقه و...

وی (سید محمد حسین اول)از سادات مرعشی بود که بعداز ازدواجش با دختر آیت الله العظمی سید محمد مهدی شهرستانی(از مهادی اربعه) به "شهرستانی" شهرت یافت.

مادرشان:

فاطمه (از نوادگان وحید بهبهانی)  دخترآیت الله  آقا احمد کرمانشاهی آل آقا{فرزندان فقیه دهر "وحید بهبهانی" به آل آقا معروف شدند.}-صاحب مرآه الاحوال-پسر آیت الله آقا محمد علی-صاحب خیراتیه-پسر آیت الله العظمی "وحید بهبهانی"<کتاب فوائد الرضویه:500>

تحصیلات:

علامه بزرگوار با آن استعداد فوق العاده تحت تربیت پدر بزرگوارشان مدارج ترقی را به سرعت پیموده در اندک مدتی علوم متداول عصر خود رااز ریاضیات.هیئت .فلسفه .تفسیر.حدیث وکلام فرا گرفته ودر فقه واصول به مقام شامخ اجتهاد نائل آمد.

اساتید:

پدرشان آیت الله سید محمد علی (ثانی)

عمویشان آیت الله سید محمد تقی

فقیه زمانش فاضل اردکانی(عمده استفاده اش از فاضل اردکانی بود و ایشان را اعلم از شیخ انصاری می دانست)

استاد الفقهاء  والمجتهدین شیخ مرتضی انصاری

اجازه اجتهاد

مرحوم شهرستانی در سال 1282ه.ق از  پدر بزرگوارشان ودر سال 1287ه.ق از استادشان فاضل اردکانی  اجازه اجتهاد دریافت نمود. هردو اجازه را شیخ آقا بزرگ تهرانی در کتابش :(اجازات الروایه والوراثه)درج نموده است.<نقباء البشر2/628>

پس از رحلت اردکانی  در کربلا کرسی تدریس و مرجعیت تقلید به آیت الله  شهرستانی رسید  وتوجه عموم به سوی ایشان جلب شد.

مرحوم شهرستانی در سال 1305ه.ق برای عتبه بوسی حضرت علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیه والثناء به سرزمین مقدس مشهد شرفیاب شد وبه هنگام مراجعت در تهران مورد استقبال پرشور طبقات مختلف قرار گرفت ودر مدرسه مروی به امامت ودر مدرسه صدر به تدریس پرداخت.<اعیان الشیعه:9/232>

درآن ایام سرآمد علمای تهران حاج ملا علی کنی بود که از شاگردان صاحب جواهر ومورد توجه خاص وعام بود. مرحوم کنی در مدرسه مروی اقامه نماز می کرد. به هنگام ورود مرحوم شهرستانی به تهران مرحوم کنی جای نماز خود را به وی تقدیم کرد مرحوم به سال 1320ه.ق متولد شده بود و35 سال از مرحوم شهرستانی بزرگتر بود. اینکه یک شخصیت علمی 85 ساله جای خود را به یک شخصیت 50 ساله تقدیم می کند از تواضع سرشار مرحوم کنی و از شخصیت بسیار ممتاز مرحوم شهرستانی حکایت می کند.

شیخ آقا بزرگ تهرانی مینویسد:درآن ایام من جوانی نورس بودم خوب به یاد دارم که مرحوم کنی چقدر در تجلیل وتکریم او کوشید. او را به جای خود وادار به امامت کرد. ماه رمضان بود صفهای نماز از مسجد  تجاوز می کرد وصحن مدرسه را نیز فرا می گرفت.<نقباء البشر:2/628>

تالیفات :

آیت الله العظمی سید محمد حسین شهرستانی در طول عمربا برکت خود لحظه ای از تحقیق و تالیف نیاسودند .در کتب تراجم برای ایشان بیش از" صد جلد" کتاب ذکر کرده اند که عناوین برخی از آنها را ذکر می کنیم:

1.آیات بینات 2. الاجازات3.الارث4.الاستخارات5.الاستصحاب6.الاربعون حدیثا7.اصطلاحات الجفر (در علوم غریبه)8.تریاق فاروق در رد شیخیه 9.تسهیل المشاکل (درنحو)10.تاریخ شهرستانی11.تقویم الکواکب (در اختر شناسی وگاهنامه)12.تلویح الاشاره (درشرح زیارت جامعه)13.جنه النعیم (درامامت)14.الحجه البالغه فی غیبه النعمه السابغه15.الحساب(در ریاضیات)16.الخط(درآداب  وانواع خوشنویسی)  17.غایه المسوول فی علم الاصول  18.درایه الحدیث 19.الدر المفیض 20. دمع العین 21. رساله عملیه 22. رساله فی الرمل 23.رساله فی علم الکف 24.سبیل الرشاد در شرح نجات العباد25. شرح الحدید (در علم شیمی)26.سفرنامه حجاز27.شرح الفوائد الحکمیه (شرح فوائد اثنا عشریه28.شوارع الاعلام (در شرح شرائع الاسلام)29.صغری (در منطق)30.صنعت جرثقیل31. صنعت متحرک دائم الحرکه 32. عسل مصفی (دیوان فارسی)33.اللئالی (درفقه واصول) 34.اللباب فی الاسطرلاب35. الماهوتیه( در لباس مشکوک)36.مناسک حج37. النور المبین (دراصول دین)38.نان ودوغ(شعر )39.العناصر (شرح قوانین)40.الموائد(کشکول)و......

{{{به عنوان نمونه   ایشان در کتاب کشکول خود به نام" الموائد"جریان جالبی را بیان می کنند که خالی از لطف نیست.ایشان در کتاب یاد شده در بیان زندگینامه خال خود (دایی خود{آقا محمد ابراهیم بن آقا احمد بن آقا محمد علی بن وحید بهبهانی})""می فرمایند:خالوی(دایی) حقیر است برادر اعیانی والده و مادر ایشان همشیره ""صاحب فصول""است زمانی که حقیر(سید محمد حسین)در کرمانشاهان متولد شدم والد در سفری بود خال (دایی)مذکور(آقا محمد ابراهیم) بایشان نوشت که خداوند مولودی بشما عطا کرده که با شما مفاخره میکند."میگوید منم حسین وپدرم علی ومادرم فاطمه وجدم احمد وخالم ابراهیم "   حقیر(سید محمد حسین)گوید بلی وبرادرم حسن وپسرانم علی وزین العابدین ودخترانم سکینه وفاطمه}}}

به طوری که از عناوین کتاب ها معلوم گردید. مرحوم شهرستانی از"" نوابغ روزگار"" بوده ودر اکثر علوم متداول عصر خود کتاب نوشته است.  

وفات:

آیت الله العظمی سید محمد حسین شهرستانی پس از 60 سال عمر باعزت وپرتلاش سرانجام در روز پنج شنبه سوم شوال 1315ه.ق در کنار حرم مطهر سالار شهیدان دیده از جهان فرو بست ودر ایوان متصل به قبور شهداء (درمقبره خانوادگی خاندان شهرستانی)مدفون گردید. پس از در گذشت ایشان ریاست کبری ومرجعیت تقلید به پسرشان آیت الله العظمی سید محمد علی (ثالث)شهرستانی رسید. از پسران دیگر ایشان می توان به آیت الله سید جعفر وآیت الله سید زین العابدین(پدر آیت الله سید عبدالرضا)شهرستانی اشاره کرد.

تصاویری از آیت الله العظمی سیدمحمدحسین شهرستانی

آیت الله سید جعفر شهرستانی در شهر مقدس کربلا متولد گردید وتا هنگام فوت پدر بزرگوارشان (آیت الله سیدمحمدحسین شهرستانی) درهمان شهر سکونت داشته ومشغول تعلیم وتعلم علوم دینی وانجام وظایف شرعی بود.

ایشان پس از فوت پدر علامه خود به مشهد مقدس مهاجرت نموده وبه اندک مدتی از مجتهدین معروف وعلمای طراز اول خراسان وامام جماعت مسجد گوهرشاد (پای منبر صاحب الزمان درذیل گنبد) گردیدند.

مرحوم آیت الله مرعشی نجفی در تعلیقات خود بر کتاب "احقاق الحق وازهاق الباطل مرحوم قاضی نور الله "سید جعفر شهرستانی را جزو نوابغ خاندان شهرستانی برشمرده اند.(ج1ص128)

سیدجعفر درعلم جفر رمل و اسطرلاب تبحر داشته و ازسوی دیگر به امر استخاره نیز مبادرت می نمودهاند وبه قدری در این موضوع استادی داشته اند که در مشهدمقدس به "صاحب استخاره" یاد می شده است.

در این مورد هم مرحوم آیت الله نجفی مرعشی در تعلیقه کتاب احقاق الحق نوشته اند :((از او در امر استخاره مسائل عجیب وغریبی نقل گردیده است.))

 درباره انجام استخاره توسط آن مرحوم گفته اند:روزانه مردم زیادی جهت استخاره به ایشان مراجعه می نمودند از طرفی برخی از افراد هم از شهرها وروستاهای دور ونزدیک درباره استخاره نامه هایی به آن بزرگوار می نوشته اند وچون سید جعفر از نیت شخصی واز محتوای نامه های آنان اطلاع داشتند ""لذا قبل از آنکه نامه های رسیده را باز کنند جواب مربوطه را پشت پاکت همان نامه قید وبه صاحبان آنها برگشت می دادند""

تالیفات

از ایشان تصانیفی در علوم مختلف همچون: فقه. علوم غریبه (همچنان که آیت الله مرعشی نجفی درتعلیقه احقاق الحق فرمودند) وجود دارد.

وفات

آیت الله سید جعفر شهرستانی پس از عمری پربار سرانجام در سال 1316شمسی در مشهد مقدس فوت نمودند وپیکر پاک ایشان در رواق بالاسر حضرت امام رضا علیه السلام به خاک سپرده شد.

تصاویری از آیت الله سید جعفر شهرستانی

درجوانی

در میانسالی